TERME'MİZDE, "ÇARDAK ALTI SOHBET GELENEĞİ"MİZ...

GÜNÜN YAZISI:

"HORASAN ALPERENLERİ TOPRAĞI"/"DANİŞMENDLİLER TOPRAĞI", 'DİYÂR-I TERME'MİZDE;"ÇARDAK ALTI SOHBET GELENEĞİ'MİZ DE DEVAM EDİYOR...

"Çardak, kameriye ya da kamelya; tarla, bahçe ve avlularda yazın serinlemek ve vakit geçirmek amacıyla inşa edilen;üstü genelde örtülü, bazen sarmaşık bitkilerle kaplanan basit yapı.

Küp, silindir veya diğer geometrik şekillerde olabilir.

Yapımında genellikle ahşap malzemelerin kullanıldığı kameriyelerin içine bazen bir kapıdan girilir, bazen de bir veya birkaç yüzü tamamen açık olur.

Duvarlarında oturmaya yarayan çıkıntılar bulunabilir. Pek çok kameriyede yiyecek-içecek tüketiminde kullanılan bir masa bulunur.

Etimolojisi:

Çardak, Türkçe'ye, 14. yüzyılda Farsça çârtâk(dört kemer) kelimesinden geçmiştir.

Kameriye ve kamelya kelimeleri ise; İtalyanca camarilla (küçük odacık, kamara) kavramından, 19. yüzyılda, Türkçe'ye geçmiştir.

Kameriye veya kamelya kelimelerinin; Arapça, kamer (ay) ile ilişkilendirilmesi yakıştırmadır."(tr.wikipedia.org.tr,30 Mayıs 2020)

Evet; "wikipedia" böyle diyor.

"Çardak Altı Sohbet Geleneği"miz; esasında; tamamiyle "Türk Töresi","Türk An'anesi","Türk Geleneği"miz;"Tarihî Bir Geleneği"miz...

Bütün "Cennet Vatan Sathı"nda bile; ismi "Çardak" olan ne "Köyler"imiz; ne "Mahalleleri"miz hattâ "1 ilçe ismi'miz bile var.

"Bir Müslüman Türk hânesi ki; sabahleyin 'bismillâh' ile kapıyı açtığınızda; müteveffâ olmuşlarınızın kabr-i şeriflerini; su kuyusunu ve de çardak görürsünüz...

Hâlâ bile bu ahval böyledir...

Mes'ele müdakkik gözler ile bakabilmede ve görebilmede...

Bazen de "Pandemi Büyük Salgın Süreci"nde; "Aile Ocakları"mıza kapandığımız şu günlerde; Rabbim de lütfediyor...

TERME COĞRAFTASI-ÇARDAKLAR-ÇARDAK ALTI SOHBETLER

"Horasan Alperenleri Toprağı","Danişmendliler Toprağı","Ahşap/Tahta Camiler Diyârı", az sayıda da olsa "Ahşap/Tahta Evler Diyârı","Çınar Ağaçları Diyârı" "Diyâr-ı Terme"miz; esasında her hânenin avlusundaki 'Serentiler Diyârı" da, "Su Kuyuları Diyârı" da...

Ve " Çardak Diyârı", "Çardaklar Diyârı" da...

Hattâ biliyorsunuz; "Diyâr-ı Terme"mizde; eski tanımı ile "Çardak Köy"; yeni tanımı ile "Çardak Mahallesi" bile var...

Bugün bile; 'Diyâr-ı Terme'mizin her "Anadolu Evi"nin bahçesinde; her "Müslüman Türk Hânesi"nin bahçesinde, her "Aile Ocağı"mızın bahçesinde,"Çardak","Çardaklar" hâlâ var ve her şeye rağmen; hâlâ da "Çardak Altı Sohbet Geleneği"miz de, devam ediyor...

Üstü, ekseriyeti ile asmalarla, 'siyah üzüm bağları" kaplanmış; maateessüf "modernleşme çağı"mızda, " betonarme yapılar arasına sıkışmış" veya "kenarlar"da,"izbe yerler"de kalmış "Çardak"lar...

Beceriksizliğimizden dolayı da; "Çardak"larımızı "Modern Çağ'a İntibak" ettirememişiz.

Maateessüf; günümüzde, çoğu "Belediye Parkları"mız ve hattâ "Camiî Avluları"mız bile "köklü bir medeniyet" te olan "Roma Medeniyeti"(İtalya) nin "Kamelya"larından geçilmiyor...

ELHASIL:

Evet; "Terme Birlik Mefkûre" ve "Terme Refleks" isimli "Yerel/Mahallî Gazetelerim"den sonra;"3.Defa" da "Yerel/Mahallî Gazete Çıkartmaya" 'niyet'lendiğimde; "isim" olarak da;"Terme ÇARDAK" diye de düşünmüştüm.

Evet,"Pandemi Büyük Salgın Süreci"nde,"Aile Ocağı"mıza kapandığımız şu günlerde; bugün,pencereyi 'havalandırma' gayesi ile açtığımda; gözümün önüne;"Çardak Altında Sohbet Eden Komşular" ilişti.

Esasında; bu "Çardak Mes'elesi"ni de, uzun zamandır da, yazmak istiyordum.

Nasîp bugüne imiş...

"12 Eylüllü Yıllar"ın "Fırtına Çocukları"ndan; 'Terme Çardak Köylü Ülkücü Dursun" da, aklıma düştü.."Istanbul'a göç etmişlerdi..." Allah(c c.) selamet versin...(Âmin)

Neticede;'İstanbul; Beyazıd Çınaraltı Sohbetleri" ile de "meşhur"dur.

Hattâ ismini şu an hatırlayamadığım(tashih ederken aklıma düştü. Mehmet ÇINAR) bir "güzîde Edebiyatçımız " da; ismi "Çınaraltı" olan bir "Edebiyat Dergisi"ni bile, uzun yıllar çıkartmıştı.

Ve "Diyâr-ı Terme"mizde; rağmenlere rağmen;"Çardak Altı Sohbet Geleneği"miz de, devam ediyor...

30 Mayıs 2020
İsmet GÜLTEKİN
metgultekin@hotmail.com
Araştırmacı-Yazar ve Eğitimci