“TÜRKİYE’DEKİ FINDIK İŞLEME SANAYİİ”(*)
“Fındık, hasat sonrasında çeşitli
tekniklerle sert kabuğundan ayrılmakta ve iç fındık olarak sanayide işlenmeye
hazır hale gelmektedir.
Dünyada fındık %70 oranında çikolata, %15 pasta ve şekerleme,
%10 çerez olarak ve %5 oranında diğer alanlarda tüketilmektedir.
Bununla birlikte yağ, yem,kontralit, petro kimya sanayileri
fındığın diğer kullanım alanlarıdır.
Türkiye’de fındık çerezlik olarak
tüketildiği gibi, sanayide işlenerek de kullanılmaktadır.
Bütün ya da parça olarak
çikolatalı ürünler sanayinde, dondurma yapımında, pastacılıkta, şeker ve
kakaolu ürünler içerisinde çeşitli şekillerde kullanılmaktadır.
Fındık sanayi, son ürünleri 3 grup
altında incelenmektedir:
1- İç fındık(naturel fındık)
2- İşlenmiş fındık ürünleri(kavrulmuş ve beyazlatılmış fındık)
3-
İleri derecede işlenmiş fındık
ürünleri(kıyılmış, dilinmiş fındık, fındık unu, fındık ezmesi ve fındık füresi)”(1)
“Fındık
işleme ürünleri tesisleri” yani iç fındık,
kavrulmuş fındık, beyazlatılmış fındık, kıyılmış fındık, dilinmiş fındık,
fındık unu, fındık ezmesi ve fındık püresi imal eden çoğu “küçük işletme”ciler, “Türkiye’mizdeki
Fındık Sanayi”ni de meydana
getirmektedirler…
Benim
gibi sizler de “fındık unu” imalatının da yapıldığını, belki “ilk defa” duymuş
oldunuz.
İşte,
“Millî Fındık Sanayi”miz namına sevindirici olan hâl; “Ticaret ve Sanayi
Odaları Verileri”ne göre, 1994’de 96 adet olan “iş yeri” sayısı, 2001’de 295
adete; 2017’de ise 414 adete çıkmış olmasıdır…
Çoğu
“küçük işletmeler çapı”nda da olsa, “Millî Fındık Sanayi”miz namına sevindirici
rakamlardır…
Velâkin,
“Millî Fındık Sanayi”miz namına sevindirici olan bu hâl; mevzubahis olan
“fındık işleme ürünleri”nin ihracatında ise; 2010’dan 2017’ye, yüzde ,yüzde ellileri
aşan kertede “azalış”ın yaşanmış olmasıdır..
“TÜRKİYE’DE FINDIK ÇEŞİTLERİ”
Türkiye’mizin
“Batı, Orta ve Doğu Karadeniz Bölümleri”nde, “Karadeniz Bölgesi”nde elde edilen
“Millî Fındığımız”, “bölümlere” göre ‘farklı çeşitlilikler” de göstermekte.
Meselâ,
“Batı Karadeniz Bölümü”nde, “Karafındık”, “Uzunmusa”, Mincane”, “Çakıldak”,
“Foşa” ve “Sivri” fındık çeşitleri; “Orta Karadeniz Bölümü”nde,
“Tombul”,”Çakıldak” ,“Kalınkara” , “uzunmusa” ve “Sivri” fındık çeşitleri;
“Doğu Karadeniz Bölümü”nde,”Fındığın Başkenti”(!) de denilen Giresun da
ise “Tombul”,
“Sivri”,”Kalınkara”,”Palaz” ve “Çakıldak” ile yine “Fındığın Başkenti”(!) de
denilen Trabzon’da ise “Mincane”, “Foşa”,”Tombul”,”Sivri”ve ”Cavcava” fındık
çeşitleri elde edilmekte…
Alakalı
resimlerden de görüleceği üzre “Millî Fındığımız” çok çeşitli ve her birinin de
“değeri” farklı oranlarda…
NETİCE:
“Millî Fındık Sanayi”mizi, “Millî
Fındık İşleme Ürünleri Tesisleri”mizi, daha da “Büyük İşletmeler” hâline
getirebilmeliyiz…
“Fındık
unu” gibi ‘ilk defa’ işittiğimiz ‘fındık ürünleri”nin de kullanımını daha da
yaygınlaştırmalıyız…
Elbetteki,
“Millî Fındık İşleme Ürünleri Tesisleri”mizdeki sevindirici artışlara ilâve
olarak da; “işlenmiş fındık ürünlerimizin ihracatını”nı da o oranda çoğaltabilmeliyiz…
Terme, 17.09.2019
İsmet GÜLTEKİN
Araştırmacı-Yazar ve Eğitimci
Dip Notlar:
(*): Prof.Dr. A. İlhami KÖKSAL, “Türk Fındık
Çeşitleri”, Ankara 2018, “Türkiye’deki Fındık İşleme Sanayi”, ‘Bölüm 12’ , s.125,126
(1): Prof.Dr. A.İlhami KÖKSAL, adı geçen eser,
s.125
