24 Temmuz 2018 Salı

TERME’MİZİN DEMOGRAFİK / NÜFUS YAPISI DENEME ÇALIŞMASI

TERME’MİZİN
DEMOGRAFİK / NÜFUS YAPISI
DENEME ÇALIŞMASI



Bu çalışmamız, esasında ‘avamca’da, ‘halk tabakası’nca da ‘anlaşılabilir’ mahiyette; “Terme’mizin Demografik/Nüfus Yapısı Deneme Çalışması”dır…

‘Benzer’  bir çalışma olan “Ünye’nin Demografik Yapısı” (1)isimli olup; daha ‘üst seviyelere’ yönelik, birkaç bölümlük, ciddî ve mesnetli bir “araştırma”nın neticesi olan çalışmadır.

“Demografik Yapı/Nüfus Yapısı” ile mahdut bu ‘Terme Demografik/Nüfus Yapısı Deneme Çalışması”na, sadece “dinî boyut”tan; “etnik kimlik boyutu”ndan yaklaşılmak istenilmemiştir.

Çok basit bir suâl ile; “-Acaba Terme’de ne kadar Ordulular yaşıyor? Terme’de ne kadar Suriyeliler yaşıyor? Terme’de ne kadar Romenler/Romanlar yaşıyor? Terme’nin asıl ‘yerli nüfusu’, Terme’de ne kadar ‘Termeliler’ yaşıyor?” suâllerine de cevap aranılmıştır.

Maalesef, maateessüf, bu “suâller”in cevapları, “internet ortamı”nda da yapılan “tahkik”ler,”tetkik”ler neticesi, sıhhatli “istatistikî veriler” ile sağlıklı “veri tabanları” ile cevaplandırılamamıştır.

“Dinî Boyut”tan ise “Terme’de ne kadar Müslüman olmayanlar/gayr-i Müslimler/Hıristiyanlar yaşamaktadır?
“Dinî +Etnik kimlik boyutu” ile; ‘tarih boyunca’ “Terme’mizin Demografik/Nüfus Yapısı”nı meydana getiren, “Hıristiyanlar”ın;“Terme Ermenileri/Terme’deki Ermenilerin nüfusu ne kadar? “Terme Rumları/ Terme’deki Rumların nüfusu ne kadar? “Terme Kriptoları/ Terme’deki Kriptoların(kimliklerini gizleyenlerin) nüfusu ne kadar?, gibi “suâller”in cevapları aranılmıştır.

Bu hususta “geçmişe yönelik” sıhhatli ‘veri tabanları’, “salnameler” de “tarihî kayıtlar” olsa da; “son durum” itibari ile 2018 Terme’sinin ‘demografik/nüfus yapısı’ itibari ile sıhhatli “kitabî” ve “istatistikî veri tabanları”na rastlanılamamıştır..


“Terme’mizin Demografik/Nüfus Yapısı Deneme Çalışması” isimli bu ‘araştırma’mızda; “Terme’mizin Demografik / Nüfus Yapısı”nın, ekseriyetle “Terme’mize Hicret edenler”den; “Terme’mize Göç edenler”den; “Muhacir”lerden, “Göçmenler”lerden ve “Mülteciler”den meydana geldiği neticesine varılmıştır.
1)   “Terme Çerkezleri/ Terme’deki Çerkezler…”
2)   “Terme Ekrâdı/Terme Kürdleri/ Terme’deki Kürtler…”
3)   “Terme Gürcüleri/ Terme’deki Gürcüler…”
4)   “Terme Âlevîleri/ Terme’deki Âlevîler…”
5)   “Terme Suriyelileri/Terme’deki Suriyeliler…”
6)   “Terme Romenleri(Romanları)/ Terme’deki Romanlar…”

“Terme’mizin Demografik/Nüfus Yapısı Deneme Çalışması” isimli ‘araştırma’mızda, varılan bir netice ise “Terme’deki Ordulular”ın; (“Terme’deki Ünyeliler”+ “Terme’deki Fatsalılar”+”Terme’deki Gölköylüler”+”Terme’deki Korganlılar”),neredeyse “Terme’nin Yerlileri” diyebileceğimiz, “Terme’deki Termelileri”n “sayısı”nı, “nüfusu”nu ‘aştığı’ hususudur.

Maalesef, bu hususu ‘ispat’layacak  sıhhatli bir “veri tabanı” ile “kitabî malumatlara” da rastlanılamamıştır..

Yine “Terme’mizin Demografik/Nüfus Yapısı Deneme Çalışması” isimli ‘tahkik”imizde, “Terme’deki Giresunlular”ın, bilhassa da “Terme Alucralıları/ Terme’deki Alucralılar” ile “Terme’deki Trabzonlular”ların da bir “yekün” tuttuğu hususudur.

Maalesef,bu hususta da sağlıklı “veri tabanları”na ulaşılamamış, “kitabî bilgilere” de rastlanılamamıştır…

DİNÎ ve ETNİK KİMLİK BOYUTU ile



“Terme’mizin müslüman olmayan/gayr-i müslim nüfusu”n/’Hıristiyan Nüfus”un ,“küçümsenemeyecek kertede” olduğu neticesine de varılmıştır.

“Terme’mizin müslüman olmayan/gayr-i müslim nüfusu” /Hıristiyan Nüfusu” meydana getiren “Terme Ermenileri”/”Terme’deki Ermeniler”in sayısı ile “Terme Rumları/Terme’deki Rum Nüfusu “ ise şöyledir:


YIL
MÜSLÜMAN
HIRİSTİYAN
ERMENİ
RUM
YEKÜN
1869
2940
149
669
107
3085
1870
1805

109
40

1881
9191

768
224

1894
19292

1735
532

1893
19038
2069
1641
428

1900
18957

2056
518
21531
1901
19021

2100
518
21639
1902
19200

2164
529
21893
1903
19400

2180
528
22108
1904
19400

2180
528
22108
1914
23632

2601
967

(2)

TERME’MİZDEKİ MUHACİRLER-GÖÇMENLER-MÜLTECİLER

1)   TERME ÇERKEZLERİ/ TERME’DEKİ ÇERKEZLER
“Kafkas Halkları”nın 300 senelik ‘Moskof ile Mücadeleleri’nde yenilmeleri…
Moskof Çarı 1. Nikola’nın;”21 Mayıs 1864 Kafkas Sürgünü” Fermanı…
Ve “Osmanlı’nın kuçak açışı…Osmanlı topraklarına göç…”
Göç sırasında Karadeniz’de verilen beşyüzbin şehid…
Beşyüzbin Kafkas Halkları şehidi…
Beşyüzbin şehid Çerkez…
Kafkas Halkları da, Adigeler de, Ubıh-Abhazlar da,Abhazlar da denilen “21 Mayıs 1864 Moskof Mezalimi Sürgünü” ve verilen beşyüzbin Çerkez şehid…
Suâl:“-Niye Osmanlı topraklarına,niye Samsun’a göç?”
Cevap:”-  "Atalarımız Osmanlı’daki Halifenin cennetine gelecekler, sancağı altında güvenle toplanacaklar ve güçlenip vatanlarını Ruslardan geri alacaklar…"(3)

Ve  1870’lerde,“Nüfus defterleri”ne bile geçen ‘Terme Çerkezleri/Terme’deki Çerkezler nüfusu’ ise: 1210(bin ikiyüz on) Çerkez…(4)

Terme’mizin “Çerkezler”lerden meydana gelen köyleri: Emiryusuf Köyü…Tamamiyle “21 Mayıs 1864 Çerkez Sürgünü” sonrası, Çerkezlerden meydana gelen köy…1997’de nüfusu 724…2000 yılında ise nüfusu 658…

Orta Gerfi/OrtaSöğütlü köyü…’Terme Çerkezleri/Terme’deki Çerkezler’den meydana gelen köy…

“Mescid-i Hüseyin/ Hüseyinmescid Köyü…Yine ‘Terme Çerkezleri/Terme’deki Çerkezler’den meydana gelen köy…

İmanalisi…Karamahmut…Kumcağız…Yeni Camii köyleri de…

En son gelen ‘Muhacir Kafilesi’ tarihi 1910 ve Terme Sancaklı köyüne…(5)

2010 senesinde “Samsun Terme Kafkas Kültür Derneği” bile varmış ve faaliyetler bile yapmış…(6)


2)   ‘TERME GÜRCÜLERİ/TERME’DEKİ GÜRCÜLER’
“Terme’mizin Demografik/Nüfus Yapısı”nı ‘etnik kimlik’ açısından da meydana getiren “Terme Gürcüleri/Terme’deki Gürcüler”in, Terme’mizde yaşadığı yerleri…
 “Akçay: Samsun iline bağlı olan kasabada Gürcü sülaleler vardır. 1957-58 yıllarında Ünye Ekincik köyünden Macahleli oyah sülaleler buraya yerleşmişlerdir. 300 hane civarındadır. Buradaki sülaleler ise şunlardır; Paşaloğli, Koreliler, Kehyayebi, Hocaloğlebi (Mollasüleymanlar), Mahmudoğlebi, Ahmetoğlebi, Akbaşlar, Helimoğli, …
Kuşcağız (Sarıhasan) Köyü: 1293 Harbi muhaciri Çürüksulu (Kobuleti) Gürcülerin bulunduğu bir köydür. Buradaki Gürcü sülaleri ise şunlardır, Ahmet ağalar (Metshidze), Takidze-yebi, …
 Kuşca: Akçay sapağından gidilen köydeki Gürcüler Acare Keda bölgesi 1293 harbi muhaciridirler. Köy şuan 40 hane civarındadır. Buradaki Sülaleler ise şunlardır; Karaahmetoğulları (ŞAHİN-Lortmanidze, Lortkipanidze), Salihemyayebi (YILDIRIM) Hocaoğulları (Nijaradze-İLHAN),  Diasamidzeyebi, Kasımoğlular (
Kesikkaya-Cilavot: 1293 harbi muhaciri Acareli Gürcülerin bulunduğu bir köydür. Buradaki sülaleler ise şunlardır : Sertoğlebi (Şahin-Katamadze)”(7)

Ve ‘Terme Akbucak Köyü’, eski ismi ile ‘Terme AşağıKöybucağı Köyü’ de ‘Terme Gürcüleri/Terme’deki Gürcüler’den meydana gelen bir köy…Veya son isimlendirmesi ile ‘mahalle…’(8)

Ve yine “facebook”ta ‘Terme Gürcüler Derneği’ bile ‘kurulmuş…’ ‘Gürcü Alfabesi, Gürcü Lisânı, Gürcüce’ hakkında bilgilendirmeler ‘paylaşılmış…’

3)     ‘TERME EKRÂDI/ TERME KÜRTLERİ/ TERME’DEKİ KÜRTLER’


‘Terme Kürtleri/Terme’deki Kürtler’in tarihi, 1870 yıllara kadar gidiyor.

Terme’mizde,  ‘Akçay Kazasında Oturan Ekrad(Kürtler) Taifesi’ndeki ‘Terme Kürtleri’nin, ‘Terme’deki Kürtler’in ‘nüfus’ları ve ‘hane/ev sayıları’ biliniyor…(8)

‘Terme Kürtleri/Terme’deki Kürtler’ deyince ‘yaşadıkları yer’ olarak ilk akla gelen ‘Terme Çangallar Mahallesi…’

Terme’mizin ‘Çangallar Mahallesi’ndeki ‘Terme Kürtleri/Terme’deki Kürtler’in hemen hemen tamamı ise esasında bir ‘Türk Aşireti’ olan fakat ‘Kürt Aşireti’ olarak bilinen ‘Badıllılar Aşireti’, ta ‘Şanlıurfa Badıllılar Aşireti’ne, ‘Nurcu Anadolu Ağabeyleri’nden merhum ‘Abdülkadir BADILLI Aşireti’ne dayanıyorlar…

Muhtelif sebeplerden ‘Badıllı Aşireti’, ‘Göç etmek’ mecburiyetinde kaldıklarında, “Samsun Badıllıları”nı, “Samsun Badıllı Aşireti”ni meydana getirmişler…

İşte ekseriyetle Terme’miz Çangallar Mahallesinde ikamet eden ‘Terme Kürtleri/Terme’deki Kürtler’, ‘Terme Badıllı Aşireti’ni de meydana getiriyorlar…

‘Terme Kürtleri/Terme’deki Kürtler’, sadece Terme Akçay Mahallesi, ekseriyetle de ‘Terme Çangallar Mahallesi’nde değil; yaz mevsimlerinde “Terme Yaylaları”na çıkarak; Terme Ambartepe Mahallesi Üçpınar Yaylarına da çıkarlarmış…Hattâ böyle bir “Terme Yaylalarına Çıkma Geleneği”ni ise “Akçagün(Hülle) Köylü/Akçagün(Hülle) Mahalleli Demirtürkler”in merhum ‘dedeleri’, rahmetli “Hacı Kuzu Fevzi DEMİRTÜRK” başlatmış…

“Terme Yaylaları…” Yine mesela “Terme Sivazlılar Yaylası”, “Terme Sivazlular Yaylası…”

Yani ‘Şanlıurfa-Samsun-Terme Badıllı Aşireti’ne dayanan ‘Terme Kürtleri/Terme’deki Kürtler’ de, yaz mevsimlerinde “Terme Yaylaları”na da çıkarlarmış…

‘Terme Çangallar Mahallesi’nde ikamet eden ‘Terme Kürtleri/Terme’deki Kürtler’in “yıllara ve cinsiyete göre nüfusları” ise şöyle:


YIL
NÜFUS
2013
609
2014
612
2015
615
2016
611
2017
609

 

Erkek
290
Kadın
319
(9)

4)   ‘TERME ALEVÎLERİ/TERME’DEKİ ALEVÎLER’

“Terme’mizin Demografik/Nüfus Yapısı Deneme Çalışması” isimli bu ‘tahkikler’imizde, hem “muhacirler-göçmenler-mülteciler” kategorisine, hem de “dinî ve etnik kimlik boyutu”na dahil edilebilecek bir “nüfus kitlesi” de ‘Terme Alevîleri/Terme’deki Alevîler’ olsa gerek!

‘Terme Âlevîleri/Terme’deki Alevîler’, daha önceleri de yaptığımız ‘tahkik’lerde; Terme’mizin ekseriyetle ‘Sivaslılar Köyü’nde, ‘Sivaslılar Mahallesi’nde ikamet etmekteler…

Ki, ta 1870’li yıllarda, buralara ‘Sivaslı Göçebeler’in gelip yerleştiği “nüfus kayıtları” da vardır.(10)

Sonradan ise “Köyün veya yeni isimlendirmesi ile  Terme Sivaslılar Mahallesi, Güvenç Abdal Ocağı’na bağlı Hubyar Sultan Ocağı mensuplarından da meydana gelmektedir. Bunlar, 100/150 sene önce,Tokat-Niksar’dan gelip yerleşmişlerdir.(11)
“Terme Sivaslılar Mahallesi”nin zamanla meydana gelişinde “illegalite”, “meşruiyet dışı” faaliyetler de olduğu dillendirilmiştir.(12)

“Terme Sivaslı Göçebeleri” ile “Terme Alevîleri/Terme’deki Alevîler”, ekseriyetle ‘Terme Sivaslılar Mahallesi’nde ikamet etmekteler…Terme Çangallar Mahallesi ile Terme Sakarlı Mahallesi’nde de ikamet edenleri, yaşayanları vardır..

5)   ‘TERME SURİYELİLERİ/TERME’DEKİ SURİYELİLER’


Bilinen “Suriye Mes’elesi” sonrası Türkiye’mize ‘göç etmek’ mecburiyetinde kalan “Suriyeliler…Muhacirler…Göçmenler…Mülteciler…”

‘Terme Suriyelileri/Terme’deki Suriyeliler’in sayısı ve nüfusu ne kadar? Terme’mizin hangi köy veya mahallelerinde yaşamaktadırlar?

Bu hususlar da sıhhatli ‘veri tabanları’na ulaşamadık!?

“Samsun’daki Suriyeliler”in ‘nüfusları’nın ise yuvarlak rakamla on binlere dayandığı söylenilebilinir…
“Terme Suriyelileri/Terme’deki Suriyeliler”in bir kısmının ise ‘Terme Orta Gerfi/Terme Orta Söğütlü Mahallesi’nde yaşadıkları bilinmektedir…(13)

6)   ‘TERME ROMENLERİ(ROMANLARI)/TERME’DEKİ ROMENLER(ROMANLAR)

 “Terme’mizin Demografik/Nüfus Yapısı”nı  son senelerde ‘etkileyen bir nüfus’ da ‘Romenler….Romanlar…’

‘Terme Çangallar Mahallesi’ndeki “Terme Romanlar Kültür Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği”ne yönelik ‘dernekleşme’ çalışmaları da ‘yerel basına’ yansımaktadır.(14)
‘Terme Romenleri/Terme’deki Romenler’, ne zaman, ne şekilde, niçin ‘Terme’mize gelmişlerdir?, bilinemiyor…”Nüfusları” ne kadardır?, bilinemiyor…
7)   ‘TERME ELEKÇİLERİ’

Yine 1870’li yıllara ait ‘Trabzon Vilâyeti Salnâmeleri’  nüfus kayıtlarına göre, Terme’mizin ‘Akçay Mahallesi’ne, “Göçebeler Taifesi”nden, “Elekçiler”in, “Bervahi Beyanşadlar”ın iskan edildiğidir…(15)

“TERME’DEKİ ORDULULAR” MES’ELESİ…

‘Terme’mizin Demografik/Nüfus Yapısı’nda bir haylice yer kaplayan; belki de “Terme’deki Termelileri”n ‘nüfusunu bile geçen”; “Terme’deki Ordulular Gerçeği…”
“Terme’deki Ordulular…”
Yani “Terme’deki Korganlılar…”
“Terme’deki Fatsalılar…”
“Terme’deki Gölköylüler…”
“Terme’deki Ünyeliler…”
Ne  “Türkiye İstatistik Kurumu”(TÜİK)’in,“Adrese Dayalı Nüfus Kayıt İşlemleri Sonuçları”(ADNKS)ndan; ne de “İçişleri Bakanlığı Nüfus Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü(NVİGM)” ‘veri tabanlar’ından, hiçbir “veri”ye ulaşamadık!!!
“Terme KorganlılarKültür ve Dayanışma Derneği”nin ‘ilgilileri’nin ‘yerel basına yansıyan’ açıklamalarından; “Terme’de on binin üzerinde(10 binin üzerinde) Korganlıların yaşadığı” ifâde ediliyor.(16)
Toplamda, “yekün”de, “Terme’deki Orduluların Nüfusu” hâlâ bilinemiyor…

“Terme’mizin Demografik/Nüfus Yapısı”nı ‘geçici olarak’ da ‘etkileyen nüfus hareketleri’ ise hepimizin malûmu: a) Yaz mevsiminde ‘gurbet’lerden Terme’mize gelen “Termeli Gurbetçiler..”
b) “Fındık Toplamak için”, “Güney-Doğu Anadolu’muz”dan gelen “fındık işçileri…”

                 TERME ŞEHİR MAHALLE NÜFUSLARI



“Terme Mahalle Nüfusları

Yıl
İlçe
Mahalle Adı
Mahalle Nüfusu
2017
Terme
Fenk Mah.
9.628
2017
Terme
Çay Mah.
8.705
2017
Terme
Yeni Mah.
3.227
2017
Terme
Sakarlı Mah.
3.071
2017
Terme
Elmalık Mah.
2.800
2017
Terme
Evci Mah.
2.761
2017
Terme
Yenidoğan Mah.
2.366
2017
Terme
Yalı Mah.
1.822
2017
Terme
Yunus Emre Mah.
1.687
2017
Terme
Bazlamaç Mah.
1.679
2017
Terme
Hüseyinmescit Mah.
1.612
2017
Terme
Bahçelievler Mah.
1.427
2017
Terme
Gölyazı Mah.
1.345
2017
Terme
Kozluk Mah.
1.329
2017
Terme
Kocaman Mah.
1.292
2017
Terme
Söğütlü Mah.
1.258
2017
Terme
Gündoğdu Mah.
1.145
2017
Terme
Akçay Mah.
951
2017
Terme
Cumhuriyet Mah.
922
2017
Terme
Akbucak Mah.
793
2017
Terme
Ahmetbey Mah.
705

“(17)

Terme’mizin ‘Şehir Mahalle Nüfusları Tablosu’ndan da görüleceği üzre; 2017 verilerine göre Terme’mizin en kalabalık şehir mahallesi “Frenkler Mahallesi” diye de bilinen “Fenk Mahallesi..”

İkinci sırada ise “halk arasında” ‘Gürcüler Mahallesi’ olarak da bilinen “Çay Mahallesi…”

Ve diğer Terme Şehir Mahalle nüfusu sıralamaları…Yeni Mahalle, Sakarlı Mahallesi, Elmalık Mahallesi, Evci Mahallesi,Yenidoğan Mahallesi, Yalı Mahallesi, Yunus Emre Mahallesi, Bazlamaç Mahallesi, Hüseyinmescid Mahallesi….

“Terme Nüfusu Yıllara Göre Artış Grafiği” ise:


2017
71.196
2016
71.577
2015
71.910
2014
72.599
2013
73.615
2012
73.094
2011
74.486
2010
74.912
2009
77.178
2008
77.517
2007
74.833

(18)

2017’de Terme nüfusu 71.196 …2007’de ise 74.833…

2007’den 2017’ye, on senede ‘Terme Nüfusu’nda, yaklaşık “3 bin nüfus azalması vakıası” yaşanmış…

Göç vermiş…

 

2007’den 2008 ve 2009’a ise yaklaşık ‘üç bin nüfus artışı vakıası’ yaşanmış…

Göç almış…

 

TERME, 23.TEMMUZ.2018

İSMET GÜLTEKİN

metgultekin@hotmail.com

Araştırmacı-Yazar ve Öğretmen

Dip Notlar:

(1): M. Ufuk MİSTEPE(Araştırmacı-Orman Endüstri Yüksek Mühendisi),”Ünye’nin Demografik Yapısı”, unyezile.com

(2): www.carsambanufusdefteri.com,Hasan TOPUZ ve…Yrd.Doç.Dr. Nuri YAZICI,” Osmanlı Salnâmelerinde Terme”, Terme PINAR Dergisi, Yıl:1 Sayı:1 Haziran 2013, s.47

(3): Uğur DEDE, “Abdülkadir ÖZYILMAZ ile Samsun Çerkesleri”, www.samsunhaber.com, 20.Haziran.2012

(4): www.carsambanufusdefteri.com,Hasan TOPUZ ve, 1870’li Yıllar ‘Trabzon Vilâyeti Salnâmeleri…’

(5): Uğur DEDE,”Abdülkadir ÖZYILMAZ ile Samsun Çerkesleri, adı geçen röportaj…

(6): www.haberciniz.biz, 30.05.2010

(7): Genatsuale.wordpress,19.Temmuz.2018

(8)Wwwgdd.org.tr,Gürcistan Dostluk Derneği,19.Temmuz.2018
(10): www.carsambanufusdefteri.com,Hasan TOPUZ,1870 ‘Terme Sivaslı Göçebeleri’,
(11): İsmet GÜLTEKİN,”TERME ALEVÎLERİ ÜZERİNE”, Terme Birlik MEFKÛRE blog,15 Temmuz 2014
(12): İsmet GÜLTEKİN, adı geçen yazısı
(13): “Terme’ye Gelen Suriyelilere Türkçe Eğitimi”,www.haberler.com,22. Mayıs.2013
(14): “Romanlar Derneği Yardım Bekliyor”, Terme Bilgi Gazetesi, 23. Mayıs.2018,s.5
(16): “Terme’ye Yeni Bir Dernek”, www.termebilgigazetesi.com,03.10.2017
(18): www.nufusu.com/ilçe/terme-



Hiç yorum yok: