TERME ve ÇARŞAMBA’DA
“ANADOLU ALEVÎLİĞİ” İZLERİ
“ANADOLU ALEVÎLİĞİ” İZLERİ
TERME ve ÇARŞAMBA ORTASINDAKİ
‘KÜRTÜN’ MAHALLESİ
‘KÜRTÜN’ MAHALLESİ
Üç seneye yakındır, “Terme-Çarşamba/Çarşamba-Terme” güzergâhında, âdeta seyahat etmekteyim…
Zaman zaman gözlerim ‘Yerleşim Yerleri’nin isimlerini gösteren ‘tabelalara’ ilişir ve kısa süreli ‘tefekkürler’e dalardım…
Terme ve Çarşamba’daki ‘Kürtün’ ismi de, böyle, kısa süreli ‘tefekkür’ ettiğim ‘yerleşim yeri’ ismi idi…
Velâkin ‘Kürtün’ isimini hep ‘Kürt’ çağrışımı ile algılardım: ‘Kürt’ün’ gibi…
Hiçbir zaman; “Hacı Bektaşî Velî Hazretleri’nin ‘rahle-i tedrisatı’ndan geçmiş; ‘yetiştirilmiş’, ‘mürid’i ve bir ‘Dede/Mürşîd’ olduğu hiç aklıma gelmedi…
Ne zaman ki, “Samsun Salıpazarı Alevileri”(1) hakkında ‘yazarak düşündüğümde’, “Kürtün” isiminin, “Kürtün Köyü”nün, “Kürtün Mahallesi”nin; asla ve kat’a ‘Kürtlerle” ilgisinin olmadığını, “Kürt’ün” anlamı çıkarılamayacağını anladım ve kavradım.
Terme ve Çarşamba’daki “Kürtün” ‘yerleşim yeri’, günümüzdeki isimlendirilmesi ile ‘Kürtün Mahallesi’; evet, doğrudan; “Anadolu Alevîliği”nin, “Türkiye Alevîliği”nin, Karadeniz’deki “tarihî merkezi” olan; Gümüşhane İli Kürtün İlçesindeki, “Dede/Mürşîd” Güvenç Abdal Ocağı” ile bağlantısı var:
“Kürtün Köyü, iki mahalleden meydana gelmektedir: Yukarı Mahalle ve Aşağı Mahalle…
Yukarı Mahalle ,Kürtün’ün ilk merkezidir ve tarihte FERNEK olarak geçmektedir.
Aşağı mahalle ise Orta Asya’dan, Türkistan’dan gelen bir kavmin, Gümüşhane Kürtün’ne yerleşmesinden sonra, bir grup Aşağıki mahalleye yerleşip, çoğalmasından meydana gelmiştir…
Kürtün ismi de, Aşağı Mahalleye yerleşenlerden gelmektedir.
Büyüklerin anlattığı bir rivayete göre de, bu mahallenin Terme tarafında kalan ve Afat Ormanlarının devamında olan bu bölgede de ,büyük bir ‘Rum beyliği’ oldugu ve bu bölgenin müslüman halkıyla şavaştığı; az kalan Müslüman halkın duâlarıyla,burada bulunan şehrin deprem ,göçük altında kaldıgı söylenmektedir.
Bu bölgede bulunan âlimlerden Şeyh Habil ve Cüneyd-i Bağdat”ında,(Esasında Şehid Kubadoğlu Cüneyd Bey İ.G.), buraya, bu savaş için geldikleri rivayet edilmektedir.”
”(2)Peki,Gümüşhane ili Kürtün’e, gelen “kavim”, “Türk kavmi” kimlerdi?
“Çepni Oğuzları”, “Çepni Türkmenleri”, “Çepni Türkleri…
Peki, Gümüşhane ili Kürtün ilçesi neyin “tarihî merkezi?”
“Anadolu Alevîliği”nin, “Türkiye Alevîliği”nin “tarihî merkez”lerinden; bilhassa da Karadeniz’de yaşayanların “tarihî merkezi…”
“Terme Alevîleri”nin, “Salıpazarı Alevî leri”nin de bağlı olduğu “Ocak…”
“Dede/Mürşîd Güvenç Abdal Ocaklılar”ın “merkezi…”
Peki, bu ne anlama geliyor?
Şu anlama geliyor: “Terme Alevîleri”nin, “Çarşamba Alevîleri”nin ‘yerleşim yeri”ne, “Terme ve Çarşamba’daki’ Kürtün Mahallesi’ de eklenmiş oluyor…
“Terme ve Çarşamba’daki” diyorum; çünkü “Kürtün Mahallesi”, her ilçemizin de, âdeta ‘orta yeri’nde…
‘İdarî yapı’ da ise; “Çarşamba İlçesi Kürtün Mahallesi” olarak geçmekte…
Velâkin ‘Kürtün’ isimini hep ‘Kürt’ çağrışımı ile algılardım: ‘Kürt’ün’ gibi…
Hiçbir zaman; “Hacı Bektaşî Velî Hazretleri’nin ‘rahle-i tedrisatı’ndan geçmiş; ‘yetiştirilmiş’, ‘mürid’i ve bir ‘Dede/Mürşîd’ olduğu hiç aklıma gelmedi…
Ne zaman ki, “Samsun Salıpazarı Alevileri”(1) hakkında ‘yazarak düşündüğümde’, “Kürtün” isiminin, “Kürtün Köyü”nün, “Kürtün Mahallesi”nin; asla ve kat’a ‘Kürtlerle” ilgisinin olmadığını, “Kürt’ün” anlamı çıkarılamayacağını anladım ve kavradım.
Terme ve Çarşamba’daki “Kürtün” ‘yerleşim yeri’, günümüzdeki isimlendirilmesi ile ‘Kürtün Mahallesi’; evet, doğrudan; “Anadolu Alevîliği”nin, “Türkiye Alevîliği”nin, Karadeniz’deki “tarihî merkezi” olan; Gümüşhane İli Kürtün İlçesindeki, “Dede/Mürşîd” Güvenç Abdal Ocağı” ile bağlantısı var:
“Kürtün Köyü, iki mahalleden meydana gelmektedir: Yukarı Mahalle ve Aşağı Mahalle…
Yukarı Mahalle ,Kürtün’ün ilk merkezidir ve tarihte FERNEK olarak geçmektedir.
Aşağı mahalle ise Orta Asya’dan, Türkistan’dan gelen bir kavmin, Gümüşhane Kürtün’ne yerleşmesinden sonra, bir grup Aşağıki mahalleye yerleşip, çoğalmasından meydana gelmiştir…
Kürtün ismi de, Aşağı Mahalleye yerleşenlerden gelmektedir.
Büyüklerin anlattığı bir rivayete göre de, bu mahallenin Terme tarafında kalan ve Afat Ormanlarının devamında olan bu bölgede de ,büyük bir ‘Rum beyliği’ oldugu ve bu bölgenin müslüman halkıyla şavaştığı; az kalan Müslüman halkın duâlarıyla,burada bulunan şehrin deprem ,göçük altında kaldıgı söylenmektedir.
Bu bölgede bulunan âlimlerden Şeyh Habil ve Cüneyd-i Bağdat”ında,(Esasında Şehid Kubadoğlu Cüneyd Bey İ.G.), buraya, bu savaş için geldikleri rivayet edilmektedir.”
”(2)Peki,Gümüşhane ili Kürtün’e, gelen “kavim”, “Türk kavmi” kimlerdi?
“Çepni Oğuzları”, “Çepni Türkmenleri”, “Çepni Türkleri…
Peki, Gümüşhane ili Kürtün ilçesi neyin “tarihî merkezi?”
“Anadolu Alevîliği”nin, “Türkiye Alevîliği”nin “tarihî merkez”lerinden; bilhassa da Karadeniz’de yaşayanların “tarihî merkezi…”
“Terme Alevîleri”nin, “Salıpazarı Alevî leri”nin de bağlı olduğu “Ocak…”
“Dede/Mürşîd Güvenç Abdal Ocaklılar”ın “merkezi…”
Peki, bu ne anlama geliyor?
Şu anlama geliyor: “Terme Alevîleri”nin, “Çarşamba Alevîleri”nin ‘yerleşim yeri”ne, “Terme ve Çarşamba’daki’ Kürtün Mahallesi’ de eklenmiş oluyor…
“Terme ve Çarşamba’daki” diyorum; çünkü “Kürtün Mahallesi”, her ilçemizin de, âdeta ‘orta yeri’nde…
‘İdarî yapı’ da ise; “Çarşamba İlçesi Kürtün Mahallesi” olarak geçmekte…
NETİCE:
Bu zamana kadar, “Çarşamba Kaymakamları”, “Mülkî Âmir” olarak; “Kürtün”ün hep “ilk merkezi”ni, “Fernek”i ziyaret etmişler amma “Anadolu Alevîliği”nin, “Türkiye Alevîliği”nin, bilhassa Karadeniz’de yaşayanların “tarihî merkezi”nden gelen “Çepni Türkleri”ni,”Güvenç Abdal Ocağı” diyârından gelen “Güvenç Abdal Ocaklılar”ın yaşadığı ve ‘Kürtün’ ismini de oradan alan “Aşağıki Mahalleyi” ise hiç “ziyaret” etmemişler.(3)
“Kürtün… Kürtün… Güvenç Abdal Ocaklılar…”
Salıpazarı, 7 Mayıs.2019,Salı
İsmet GÜLTEKİN
metgultekin@hotmail.com
Araştırmacı-Yazar ve Eğitimci
Dip Notlar:
(1): İsmet GÜLTEKİN, “Samsun Salıpazarı Alevîleri”,
(2): http:// İpfs.io, 7 Mayıs 2019 ve mebkürtünilkokulu.k.12.tr,7 Mayıs 2019
(3): Haberexpress.com, 19 Mayıs 2013
Bu zamana kadar, “Çarşamba Kaymakamları”, “Mülkî Âmir” olarak; “Kürtün”ün hep “ilk merkezi”ni, “Fernek”i ziyaret etmişler amma “Anadolu Alevîliği”nin, “Türkiye Alevîliği”nin, bilhassa Karadeniz’de yaşayanların “tarihî merkezi”nden gelen “Çepni Türkleri”ni,”Güvenç Abdal Ocağı” diyârından gelen “Güvenç Abdal Ocaklılar”ın yaşadığı ve ‘Kürtün’ ismini de oradan alan “Aşağıki Mahalleyi” ise hiç “ziyaret” etmemişler.(3)
“Kürtün… Kürtün… Güvenç Abdal Ocaklılar…”
Salıpazarı, 7 Mayıs.2019,Salı
İsmet GÜLTEKİN
metgultekin@hotmail.com
Araştırmacı-Yazar ve Eğitimci
Dip Notlar:
(1): İsmet GÜLTEKİN, “Samsun Salıpazarı Alevîleri”,
(2): http:// İpfs.io, 7 Mayıs 2019 ve mebkürtünilkokulu.k.12.tr,7 Mayıs 2019
(3): Haberexpress.com, 19 Mayıs 2013
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder