“KANİJE MÜDAFİÎ KAHRAMANI”MIZ
TİRYAKİ HASAN PAŞA,
TERME’MİZE OTUZ (30) KİLOMETRE ÖTEDE
Tiryaki Hasan Paşa…
Osmanlı’nın, kendisine asla ‘İmparatorluk’ demeyen ‘Devlet-i
Aliyeyi Osmaniye”nin, “Âli Osmanlı Devleti”nin Avrupa’yı, Batı’yı titrettiği
seneler. 16. asrın sonları, 17. asrın başları. “Âli Osmanlı Devleti”nin
Avrupa’daki, Batı’daki eyaletleri: 1683’lerdeki Avrupa’daki Eyaletlerimiz:
Bosna Eyaleti, Eğri Eyaleti, Temaşver Eyaleti, Varat Eyaleti, Rumeli Eyaleti,
Silistre Eyaleti ve Kanije Eyaleti.(1)
Birinci Viyana Muhasarası ile İkinci Viyana Muhasarası arası
seneler..
“Kanije zaferimiz”, “Kanije Muhasara”mız, “Kanije Müdafaa”mız,
“Kanije Savunma”mız , “Kanije Müdafiî Kahramanımız” Tiryaki Hasan Paşa’mız üzerine,
“Türk Sinema Sektörü”müz, nam-ı diğer “Yeşilçam”ımız bile taa 1968’lerde,
“film” yapmış. Tiryaki Hasan Paşa’mızın
yardımcısı “Kara Pençe” ile ilgili de
“yeşilçam filmi” ve bir roman: “Kara Pençe” (2)
“Kanije Müdafiî Kahramanız”, “Kanije Savunma Kahramanımız”
diyoruz, çünkü Tiryaki Hasan Paşa’mız “Kanije Fatihi”, “Kanije’yi Fetheden”
değil; “Kanije Fethedildikten”, dahası “Kanije Kal’ası Fethedildikten” sonra,
“Kanije Kal’ası”nı, dönemin Avrupa’sına, dönemin Batı’sına, Macarlara,
Hırvatlara, İmparator 2. Ferdinand’a karşı iki ayı aşan süre müdafaa eden,
savunan bir “Kahraman Paşa”mız. Hem de çok sayıda yabancı lisan bildiğinden
“Âli Osmanlı Devleti”nce Avrupa hududlarında görevlendirilmiş bir Paşa’mız.
Millî şuurumuzun, İslamî şuurumuzun, İnsanî şuurumuzun çokca
aşındırıldığı, çokca dumura
uğratıldığı günümüzde, “Millî Tarih
Şuuru” ile donanmak istiyorsak; “Enformatik Cehalet Çağı”da denilen,
“Enformatik Obezit Çağı” da denilen “Görsel Çağ”dan da, “internet çağı”ndan da
istifade etmesini bilmeliyiz…
“Kanije Zaferimiz” üzerine ilk eseri, ilk kitabı, ilk
“tarihî romanı”, dönemin “vatan ve hürriyet şairi”, ömrü “sürgün”lerde ve “zindan”larda
geçmiş milliyetçi şahsiyeti merhum Namık Kemal kaleme almış: “Kanije
Muhasarası” ismi ile “Kanije” ismi ile muhtelif yayınevlerince neşredilmiş.(3)
Ben, ilk defa “Kanije Müdafiî Kahramanı”, “Kanije Savunma
Kahramanı” Tiryaki Hasan Paşa’mızın ismini, 1982’lerde, haftalık periyotlara
neşredilen “Yeni DÜŞÜNCE” dergisinin ‘Eyüp ŞENTÜRK’ ismi ile yayınlanan ‘Okur
Mektupları’ndan öğrenmiştim..Sonraki senelerde de”Kanije Kahramanı” Tiryaki
Hasan Paşa’mızın kabr-i şeriflerinin “Ünye”de olduğunu, yaptığım muhtelif
okumalar sonrası öğrendim. Ve bu sene, ilk defa ,bir Ramazan ayı arefesinde,
“Ulu Türk Mezarlığı” da olan Ünye Cumhuriyet Meydanı’ndaki Ünye Öğretmenevi
yanındaki Tiryaki Hasan Paşa’mızın kabr-i şerifini de ziyaret ettim…
Ünye fikir-düşünce camiasında, yerel basın ve zikredilen web
siteleri ve bloglarında, “Tiryaki Hasan Paşa Ünyeli mi, Değil mi?”, yoksa bir
başka “Tiryaki Hasan Paşa” mı
‘tartışmaları’ yapılmış. (4)
Nihayetinde bir zamanlar “Ulu Türk Mezarlığı” da denilen Ünye Cumhuriyet
Meydanı Ünye Öğretmenevi bitişiğindeki mevcut kabr-i şerifin “Kanije Müdafiî
Kahramanı”, “Kanije Kahramanı” merhum
Tiryaki Hasan Paşa’mızın Ünyeli olduğu ve Ünye’de vefat ettiği
neticesine varılmış. (5)
HARP TEKNİKLERİ-PSİKOLOJİK HARP=ÜÇÜNCÜ YOL
“Kanije Müdafiî Kahramanı”, “Kanije Kahramanı”mız merhum
Tiryaki Hasan Paşa’mızın “Tiryakiliği” ise “kahve içmesi”nden, “kahve
tutkunluğu”ndan geliyormuş. “Kahve tiryakisi” imiş. Yetmiş üç gün süre ile iki
ayı aşan süre ile “Kanije Kal’ası”nı müdafaa eden; “Türk Gibi Kuvvetli” sözünü,
darb-ı mesel gibi Avrupa’nın, Batı’nın kafasına kazınmasına ilk vesile
olan merhum Tiryaki Hasan Paşa’mız …
Sonra “Harp Hiledir” hadis-i şerif’inin “Kanije Muhasarası”nda netlikle
uygulanışı..Hele Tiryaki Hasan Paşa’mızın “orantısız güç”ü meydana getiren
“Avrupalılara/Batı’ya karşı”, adeta “Üçüncü Yol= Psikolojik Harp, Psikolojik
Savaş” dedirten bir “harp tekniği”ni de gayet güzel bir şekilde mücadele edişi,uygulayışı.
“Kanije Kal’ası”nda yoklukları, kıtlıkları, çaresizlikleri,
imkansızlıkları, dokuz bin Osmanlı askerine karşılık dörtyüz bin “Avrupa/Batı
ordusu”na, “orantısız güç”e karşı, adetâ “Üçüncü Yol”tercihi olarak,
“Psikolojik Harp Tekniği”ni, “Psikolojik Savaş Teknikleri”ni mükemmel bir
şekilde uygulayışı..
Ve nihayetinde “Psikolojik Harp Tekniği” ile “Avrupa/Batı
Ordusu”nu zirü zeber etmiş, perişan etmiş ve neticede az sayıdaki topları ile
imha ederek “Kanije Kal’ası”nı “Avrupalılara/Batı”ya teslim etmemiştir..
“KANİJE DESTANI” ve “KANİJE-Tarihî Roman”
Samsun’da ikamet eden güzide insanlarımızdan M. Halistin
KUKUL’un “Kanije Destanı” eseri… Tıpkı “Destan Şair”lerimizden merhum Niyazi
Yıldırım GENÇOSMANOĞLU’nun “Bozkurtlar Destanı”, “Alperenler Destanı” gibi
“Destansı tarz”da , “Destansı şiirler” ile “Kanije”yi “destanlaştırmış..”(6)
Ve “Kanije” üzerine en son kitabî çalışmayı ise “roman tarzı”nda,
“eski gelenekçi roman” kategorisinde veya “tarihî roman” kategorisinde
“romanlaştıran” ise hukukcu, edebiyatçı düşünce adamı Mehmet Niyazi ÖZDEMİR
olmuş: “Kanije-Tarihî Roman…” (7) Belki de, dönemin milliyetçi şahsiyeti merhum
Namık Kemal’den sonra ikinci defa “Kanije Romanı” yazan adam da…
NETİCE-İ KELAM
1) Dörtyüz yıllık uyduruk-kaydırık ve vahşet dolu tarihî olan dönemimiz “Süper Güç”ü, “sinema sektörü” ile de “insanlığa hükmetmeye” devam ediyor.
Neredeyse bütün millî düşünce adamlarımızca da yüksek sesle
de dillendirilen; “Biz Müslüman Türklerin tarihi İskitlere kadar dayanırken;
hattâ “Anadolu Coğrafyası”nda bile “Türk Tamgaları” ile de ispatlandığı üzre
1071 Malazgirt Zaferinden de önce var iken; bir Çanakkale, bir Preveze, bir
Plevne, bir Malazgirt, bir “Kut’ul Ammare”, bir İstiklal Harbi üzerine bir veya
iki elin parmağını geçmeyecek sayıdaki “sinema filmleri” ile “Görsel Çağ”a
hükmetmeye çalışıyoruz…
Bence, bir an önce “Sinema Sektörümüz”ün “Kanije” ve “Kara Pence” filmlerini, son
“sinema teknolojisi” ile güncelleştirilmelidir. Ve “animasyon türü”nden de hazırlanmalıdır…
2) Şuara/Şairlerimiz , bütün “Türk-İslâm Zaferleri”mizi
güncelleştirmeli, yeni yeni “destansı şiirler” ile “destanlaştırmalıdırlar….”
3) Nesillerimize, “yerelden evrenselliğe”, “ mahallîlikten
cihanşümulluğa” giden bir
vetirede/süreçte; adına“küreselleşme” de denilen “bütün insanlığı tek düze
hâline getirme çağı”nda, “Amerikalılaşma Çağı”nda; öncelikli olarak ekmeğini
yiyerek, suyunu içerek, havasını teneffüs ederek beslenip büyüdükleri “memleket”lerini,
“vatan parçalarını” bilerek sevdirebilmeli, bunun için de bilgi dolu, fikir
dolu kitabî kalıcı çalışmalar da yapılmalıdır.
“Kabuğundan çıkan kestanelerin kabuğunu beğenmemeleri gibi”;
“özünü hor görmemek”, “özünün güzelliğine şuurlu şekilde vâkıf olup, sahip
çıkabilmek ve “Amerikalılaşma Çağı”na mukavemet edebilmek, direnebilmek ancak
böyle mümkündür.
Velhasıl tabiri caizse “gavurlardan daha iyi memleketimizi,
vatanımızı, vatan topraklarımızı bilerek tanıyabilmeli ve sevebilmeliyiz…”
4) Evet, “hiç yenilgi yüzü görmeyen”, “Kanije Kahramanı”mız
merhum Tiryaki Hasan Paşa’mızın kabr-i şerifleri, “Termemizin Çocuğu” olarak da
söylüyorum; ey Termeliler sadece otuz(30) kilometre ötede…
Terme, 24.Temmuz.2015
İsmet GÜLTEKİN
Dip Notlar:
(1): Kanije Eyaleti, tr.m.wikipedia.org,1683’deki
Avrupa’daki Eyaletlerimiz
(2): sinematurk.com veya sinemalar.com, yotube; Oğuz ÖZDEŞ,’Kara
Pençe’, Tekin Yayınları, 4. Baskı, İstanbul 1981(Kitap Yurdu)
(3) Namık KEMAL, “Kanije Muhasarası”, “Bu Bir Sebil
Yayınıdır”, Namık KEMAL, “Kanije”, Parıltı Yayıncılık, İstanbul 2009
(4): yesılcennetunye.blogcu.com; dengegazetesi.com.tr,
15.Şubat.2009,Pazar; Karalahana.com; M. Ufuk Mistepe, Ünye Vizyon, Tarihî
Hatalar ve Çarpıtılanlar, haberunye.com;Ali ÖZTÜRK,Tiryaki Hasan Paşa Ünyeli
mi?, unyekent.com;Yüksel ŞEN,Tiryaki Hasan Paşa, unyezile.com; Tiryaki Hasan Paşa Maddesi,
tr.m.wikipedia.org
(5): Osman DOĞAN, “Tarih Boyunca ÜNYE”, Ünye Belediyesi
Kültür Yayınları-3, Samsun 2003, sayfa 443
(6): Ali KAYIKÇI, ‘Değirmen Sele Gitmiş’, M. Halistin KUKUL
ile Ropörtaj,03.Haziran 2008,Salı, dengegazeetesi.com.tr
(7): Mehmet Niyazi ÖZDEMİR, “Kanije-Tarihî Roman”, Ötüken
Yayınları,İstanbul 2015
